Oudere paarden zijn vaak wat stijver en strammer in hun bewegingen. Ze staan moeizamer op na het liggen of het duurt even voor ze lekker op gang komen. Dat heeft meestal te maken met artrose. De term wordt gebruikt als verzamelnaam voor allerlei botproblemen, maar het is eigenlijk een aanduiding voor slijtage.
Botten hebben aan de uiteinden in gewrichten een beschermend laagje van een iets andere, zachtere botsoort. Dat heet kraakbeen. Enige slijtage daarvan in de loop der jaren is op zich volkomen normaal. Maar door die kleine beschadigingen verdwijnen er stukjes kraakbeen. Dat kan tot gevolg hebben dat er bot op bot komt, wat een pijnlijk gevoel geeft. De beschadigingen zetten het lichaam aan tot botherstel, maar die aangroei verloopt niet altijd helemaal goed. Daardoor kunnen woekeringen ontstaan, stukken aangegroeid bot die de beweging van een gewricht belemmeren.
Ontstaan en voorkomen
Artrose kan in alle gewrichten voorkomen. Het ontstaat niet alleen door slijtage. Beschadigingen op jongere leeftijd, bijvoorbeeld door overbelasting of ongelukken, kunnen ook tot artrose leiden. Erfelijkheid speelt een rol. Maar de manier waarop paarden worden getraind en gehouden is van grote invloed op het ontstaan ervan.
Hoe meer rustige vrije beweging, hoe beter voor de gewrichten. Die worden dan namelijk ‘gesmeerd’ door de vloeistof (synovia) die in de gewrichten zit en allerlei gezonde stoffen bevat. Hele dagen in een kleine stal en dan een uurtje hard aan het werk is niet goed voor paarden.
Gezonde voeding is van belang. Een paard is ingesteld op nagenoeg onbeperkt, sober, vezelrijk voedsel. Te rijke voeding, waardoor ze snel veel energie eten en dik worden, is een risico. Het is wel belangrijk dat ze genoeg vitaminen en mineralen binnen krijgen, waarbij de juiste onderlinge verhoudingen ook nog moeten kloppen. Dus geef nooit zomaar wat bij.
Ouder worden hoeft niet altijd artrose met zich mee te brengen, maar het is vaak wel zo dat paarden op leeftijd meer slijtage vertonen. Dat is op zich een natuurlijk proces.
Symptomen
Stijfheid of pijn zijn de eerste symptomen van artrose. Er kunnen ook ontstekingsreacties in gewrichten door ontstaan die erg pijnlijk zijn. In dat geval wordt de plek dik en warm, kan het paard het gewricht niet goed bewegen en is zelfs aanraking pijnlijk.
Artrose is niet te genezen, alleen te vertragen. Maar als je paard het heeft betekent dat lang niet altijd het einde. Er zijn sportpaarden die nog prima presteren met artrose. Dat is dan wel een milde vorm, waarbij nog geen botwoekering is opgetreden. Dierenartsen kunnen bepaalde medicamenten in een aangetast gewricht spuiten om de ontstekingsreactie te remmen en zo de pijn weg te nemen. De bedoeling is namelijk dat het paard weer beter gaat bewegen, waardoor de natuurlijke smering met gewrichtsvloeistof toeneemt. Rustig wandelen aan de hand en los in de wei of paddock met andere paarden is daarom belangrijk.
Preventie
Zorg dat je paard niet te dik wordt. Teveel druk op toch al pijnlijke gewrichten is niet fijn voor hem. Maar pas wel op met plotselinge veranderingen van zijn dieet. Daar kan hij niet goed tegen. Voer wijzigingen geleidelijk in. Er zijn tal van supplementen in de handel, maar lang niet van allemaal zijn er overtuigende wetenschappelijke bewijzen dat ze een positieve invloed hebben. Bij De Paardenkamp worden geen losse supplementen gegeven, maar wordt Pavo 18 Plus gevoerd, dat onder andere Omega 3 en 6 vetzuren bevat, waarvan is aangetoond dat ze een ontstekingsremmende werking hebben.
(tekst: Tessa van Daalen, foto: Nikki de Kerf)
