Kunnen paarden dement worden?
Er is wetenschappelijk aangetoond dat dementie voorkomt bij mensen, oudere honden en katten. Er wordt door deskundigen wel gedacht dat paarden op leeftijd ook dement kunnen worden, maar er is nog geen enkel bewijs voor.
Dementie is een niet normale manier van veroudering, waarbij steeds meer hersencellen worden vernietigd. Daardoor nemen de verstandelijke vermogens geleidelijk steeds verder af en wordt het functioneren beïnvloed. Het geheugen wordt aangetast. Gedragsverandering is een gevolg.
Andere kwaal?
Er is nog geen sluitend bewijs dat paarden dement kunnen raken. Wel zijn er veel verklaringen van eigenaren die in die richting wijzen. Probleem daarbij is dat het gedrag dat wordt beschreven ook te maken kan hebben met andere ouderdomsproblemen, zoals afnemend gezichtsvermogen, slijtage van gewrichten of PPID. Dat er tot nu toe geen onderzoek naar is gedaan, komt volgens Amerikaanse wetenschappers omdat paarden die oud worden voorheen werden gezien als ‘niet langer economisch rendabel’ en dus werden afgemaakt. Tegenwoordig wordt er anders tegenaan gekeken en is er een sterkere emotionele band. Daarnaast is er betere kennis over goede zorg, waardoor meer paarden 20 plus of zelfs 30 plus worden. Dat brengt lichamelijke ouderdomskwalen met zich mee. In dat licht zou het logisch zijn dat er ook geestelijke achteruitgang is.
Humeur
Eigenaren geven soms aan dat oudere paarden extreme stemmingswisselingen hebben. Ze doen ineens lelijk tegen paarden waarmee ze het altijd goed konden vinden of andersom. Deze wisselingen in humeur kunnen ze ook tegen hun verzorgers uiten. Er zijn paarden die de vaste routine niet meer lijken te weten, een besluiteloze indruk maken of weglopen van een plek waar ze normaal altijd voer krijgen. De eigenaar niet meer herkennen, onrustig rondjes lopen, veel slapen en gapen of de route die ze altijd liepen niet meer kunnen vinden zijn eveneens signalen die worden gemeld. Ook zijn er paarden die niet meer reageren op dingen die ze voorheen altijd graag deden.
Dierenarts
“Het blijft de vraag of deze klachten door dementie komen of door iets anders”, zegt paardenarts Yteke Elte van de Universiteit Utrecht. “Of het echt dementie is, kunnen we op dit moment niet diagnosticeren, laat staan behandelen. Maar we kunnen natuurlijk niet uitsluiten dat het wel bestaat. Als de veranderingen plotseling optreden is er meestal iets anders aan de hand. In alle gevallen is het verstandig om te overleggen met de dierenarts, die kan uitzoeken of er misschien sprake is van een andere aandoening, waarbij medicatie of aanpassingen in de verzorging wel verlichting kunnen bieden. Let ook eens op het slaapgedrag. Durft je paard nog wel te gaan liggen? Slaapdeprivatie kan voor veel problemen zorgen.”
Wat kun je doen?
Wat kun je doen als je merkt dat je oudere paard zich ‘anders’ gaat gedragen? Het belangrijkste is om dit met je dierenarts te bespreken. Maar daarnaast zijn er nog een paar dingen om aan te denken. Probeer zijn routine en leefomgeving zoveel mogelijk hetzelfde te houden. Als hij echt dement wordt, is de wereld al verwarrend genoeg. Als hij met meerdere paarden staat, let dan op of hij niet wordt uitgestoten of andere paarden aanvalt. Sociaal contact is voor alle paarden belangrijk, dus zet hem niet alleen. Zoek een vriendje waarmee hij zich wel prettig voelt. Ook oudere paarden hebben aandacht nodig, dus geef hem die, bijvoorbeeld in de vorm van een fijne borstelbeurt of een wandeling. Controleer of hij nog durft te liggen voor zijn diepe slaap, hang een camera op. Kijk ook eens of hij nog genoeg drinkt. Zorg op stal voor een dikke, niet gladde bodembedekking.
Tekst: Tessa van Daalen
Foto: Nikki de Kerf
