Als een paard ouder wordt, neemt de kwaliteit van het gebit af. Om er toch voor te zorgen dat er genoeg voedingsstoffen binnenkomen, is een aangepast rantsoen nodig. Dat moet wel passen bij de specifieke spijsvertering van een paard, om andere problemen te voorkomen.
Er wordt wel eens gezegd dat de tanden en kiezen van een paard blijven groeien. Dat klopt eigenlijk niet. Ze schuiven steeds verder uit de kaken naar buiten, waar ze aan de bovenkant afslijten. Dat is een natuurlijk proces, door het kauwen van ruwe vezels. Hierdoor kunnen op oudere leeftijd tanden en kiezen losraken of zelfs uitvallen. Bij oudere paarden komt ook een aandoening voor die EOTRH heet. Hierbij ontstaan er problemen bij de tandwortels, waardoor eten pijnlijk wordt. Het wordt in sommige gevallen ook wel eens bij jongere paarden gezien. De oplossing is het onder verdoving in een kliniek verwijderen van de pijnlijke tanden.
Basis is ruwvoer
Het deskundig laten bijhouden van het gebit van een paard is belangrijk. Maar hoe goed je dat ook doet, er kan een tijd komen dat je aangepaste voeding moet geven, om te voorkomen dat hij vermagert. De verzorgers van De Paardenkamp hebben veel ervaring met het samenstellen van speciale rantsoenen en delen die kennis graag. Beheerder IJsbrand Muller: “Wat je altijd moet onthouden is dat de basisbehoefte van een paard bestaat uit ruwvoer. Of hij nu jong of oud is, zijn hele lichaam is ingesteld op het verteren daarvan. Dus als je merkt dat hij niet goed meer kan kauwen, kun je niet zomaar overgaan op een dieet van alleen krachtvoer, met het idee dat hij op die manier ook alle voedingsstoffen binnenkrijgt. Qua gehalten aan energie, vitaminen en mineralen lijkt dat misschien wel zo. Maar zijn darmen hebben de voedingsvezels uit ruwvoer nodig. Anders krijgt hij koliek of andere spijsverteringsproblemen.”
Analyseren
IJsbrand legt uit dat er een verschil is tussen paarden die nog wel een beetje kunnen kauwen of helemaal niet meer. Ook de paarden die EOTRH hebben gehad en daardoor hun tanden missen, maar nog wel kiezen hebben, vergen een speciale aanpak. Bij De Paardenkamp zijn ze er in alle gradaties. “Maar van de 120 bewoners hebben we er maar 30 die bijgevoerd worden, naast het ruwvoer. En slechts de helft daarvan krijgt geweekte voeding, dus dat is een klein percentage. Zelfs die zien er qua conditie goed uit, dus met de juiste aanpak houd je ze lang gezond en op gewicht.”
Paarden zonder tanden maar mét kiezen redden zich meestal prima zonder aanpassingen in het rantsoen. Vooral als ze in de zomer in mals gras staan. Kort gehakseld ruwvoer, zoals gras of luzerne, wat ook in zakken te koop is als je zelf de machines er niet voor hebt, is een uitstekende basis. IJsbrand adviseert dat je het ruwvoer beter eerst kunt laten analyseren, om ervoor te zorgen dat je voldoende energie en eiwit voert, maar weinig suiker. “Je kunt aan de buitenkant of aan de geur niet afleiden wat er precies in zit. Het kan er nog zo mooi uitzien, als het te suikerrijk is, is het niet geschikt voor oudere paarden. Daar kunnen ze hoefbevangen van worden of tal van andere problemen door krijgen.”
Slokdarmverstopping
Worden de kiezen ook slechter, dan blijft IJsbrand toch zo lang mogelijk proberen om er ruwvoer in te krijgen. Bijvoorbeeld door gehakseld gras of luzerne te mengen met geweekte bietenpulp. “Wij hebben ze wel met nog slechts een paar stompjes van kiezen en die kunnen dit toch prima eten.” Hij legt uit dat paarden zonder tanden en kiezen soms moeite hebben om het voer naar achteren te werken, zodat ze het kunnen doorslikken. “Geef ze daarom rustig de tijd. Wij zetten meestal een ton met een beetje gehakseld gras in de hoek, zodat ze toch hun natuurlijke aard kunnen volgen en proberen om dit te eten. Pas wel op met stukjes wortel of appel. Dat kunnen ze niet kauwen, dus dat geeft snel een slokdarmverstopping.”
Als het nodig is om een paard extra eiwit of energie te geven, krijgen ze bij De Paardenkamp een slobber van speciaal 18 plus voer met tarwezemelen. IJsbrand: “Twee delen 18 plus op één deel tarwezemelen en dat dan 12 uur laten weken. Die zemelen zorgen voor de darmwerking.” In het verleden werd wel gebruik gemaakt van een combinatie van maïs, perspulp en bierborstel. Dat wordt tegenwoordig niet meer gebruikt, omdat het teveel suiker en zetmeel bevat. Er zijn nieuwe producten op de markt, zoals een ruwvoer in brokvorm, dat geweekt kan worden gegeven als paarden helemaal geen kiezen meer hebben en het gehakselde gras niet wegkrijgen.
Wil je meer weten of twijfel je over het rantsoen voor je oudere paard? Neem gerust contact op via telefoonnummer 035-6016089. De medewerkers van De Paardenkamp geven je graag advies.
Signalen dat je paard moeite heeft met kauwen:
- Knoeit veel met eten
- Eet veel langzamer dan de rest
- Spuugt eten uit
- In de mest zitten hele vezels of zichtbare graanresten
- Paard wordt dunner
- Adem ruikt vies
- Er komt voedselbrij uit zijn neus
(Tekst: Tessa van Daalen, foto: Anouschka Canters)
