Hoesten betekent dat een paard iets uit zijn luchtwegen probeert te krijgen wat daar niet hoort. Als een paard één keer een kuchje geeft en je hoort hem verder niet, is dat niet meteen reden voor paniek. Maar als een paard vaker achter elkaar of iedere dag wel een paar keer hoest, is er iets aan de hand.
Hoesten is eigenlijk nuttig. Het beschermt de longen. Als een paard hoest, zit er iets in zijn luchtwegen dat irritatie veroorzaakt en eruit moet. Meestal is dat stof. Maar het kan ook zijn dat er slijm wordt geproduceerd als reactie op iets anders. Een allergische reactie bijvoorbeeld. Of er is sprake van een ontsteking door een virus of bacteriën.
Paardenarts Thibault Frippiat waarschuwt dat aanhoudend hoesten nooit een kwestie is van even aankijken. “Als de onderliggende oorzaak niet wordt gezocht en aangepakt, bestaat het risico dat het een chronisch probleem wordt. Verwaarloosde hoest kan tot astma kan leiden. En daar komen paarden nooit helemaal vanaf.”
Vluchtdier
Of je nu een paard hebt waarmee je recreatief rijdt of in de sport uitkomt of je hebt een ‘pensionado’ die niets meer hoeft te doen, gezonde luchtwegen zijn belangrijk. Een paard is van nature een vluchtdier. Genoeg lucht hebben om weg te kunnen rennen is belangrijk voor hem. Benauwdheid is, naast akelig, ook een bron van grote stress. Aanhoudend hoesten is erg vermoeiend voor een paard.
Als een paard buitenkomt in koude lucht kan het zijn dat hij een kuchje geeft. Dit hoeft niet zorgelijk te zijn. Ook hebben vrijwel alle paarden wel een paar vlokjes slijm in de luchtwegen. Gaan ze intensiever bewegen, dan kan dat een hoestkriebel geven. Hoest hij meerdere keren of vaker op een dag, overleg dan met je dierenarts.
In de buitenlucht
IJsbrand Muller, beheerder van De Paardenkamp, vertelt dat ze ondanks de respectabele leeftijd van de bewoners toch zelden of nooit hoestende paarden hebben. “Ik denk dat dat komt omdat ze hier zoveel buiten staan. En als ze binnen zijn, is dat in open stallen waar ze weliswaar droog, maar nog steeds in de frisse buitenlucht staan. Luchtverversing is erg belangrijk voor paarden. Bedompte stallen zijn funest.”
Een bekende oorzaak voor hoest is stof, dat in hooi en stro zit. “We hebben een Shetlander die daar last van heeft. Die krijgt houtkrullen in de stal en nat ruwvoer. Dan is er niets aan de hand. Toen we nog niet wisten dat hij gevoelig was voor stof, kreeg hij een keer een benauwdheidsaanval. Dat is echt naar om te zien, hij snakte naar adem. We hebben snel de dierenarts erbij gehaald. Gelukkig knapte deze pony op door de medicatie. Sinds we ervoor zorgen dat zijn omgeving stofvrij is, merk je niets aan hem. Momenteel kan hij in de groep dag en nacht naar buiten, dan is het sowieso geen probleem.”
Wanneer alarm?
In de najaar- en winterperiode, als paarden vaker binnen staan, komen vaker hoestproblemen voor. Dat is logisch, want in een stal is meer stof en als er meer paarden bij elkaar zijn is de kans op een virus ook groter. Rustige beweging in de buitenlucht helpt een paard om slijm uit zijn luchtwegen kwijt te raken. Wil hij daarnaast niet eten, is hij sloom of heeft hij koorts, dan is er meer aan de hand en moet je niet wachten met alarm slaan. Door onderzoek te doen kan de dierenarts bepalen wat de oorzaak is voor de hoest en deze bron gericht aanpakken. Medicatie, eventueel via een inhalator, neemt de oorzaak weg. Soms is het nodig om het slijm kwijt te raken door paarden een speciale behandeling te geven met een vernevelde zoutoplossing. Hetzelfde effect dat je krijgt als je bij verkoudheid met een handdoek over je hoofd boven een stomende bak water gaat hangen.
Tips
Als herhaaldelijk hoesten niet wordt aangepakt spannen de spieren in de luchtwegen aan, waardoor er minder ruimte is voor lucht. In ernstige gevallen gaat dat ook gepaard met ontsteking in de wand van de luchtwegen, met als consequentie een afname in de rek van de longblaasjes. Als een paard moeite heeft met ademhaling zie je dat vaak aan zijn flanken. Er wordt extra geperst. Ook staan de neusvleugels vaak wijder open. “Dan is het altijd tijd om de dierenarts in te schakelen”, vertelt de paardenarts.
Sommige mensen grijpen naar natuurlijke middelen die vrij verkrijgbaar zijn. Die zijn bij echte hoestproblemen eigenlijk nooit afdoende. Het is sowieso verstandiger om in overleg te gaan met je dierenarts over de aanpak. Frippiat: “Behandeling is één ding, maar als er niet tegelijk iets aan het management wordt gedaan, komen de problemen vrijwel altijd terug.” Hij geeft een lijstje met tips:
-Zorg voor een schone en frisse stal
– De ammoniakdampen moeten goed weg kunnen (goede ventilatie en hygiëne)
– Zet je paard zoveel mogelijk buiten (behalve als de dierenarts weide-astma gediagnosticeerd heeft)
– Als je paard op stal moet staan, het liefst met een buitenluik of zo dicht mogelijk bij de deur.
– Vermijd hooiopslag boven de stallen (zolder)
– Geef liever kuil in plaats van hooi
– Als je alleen hooi hebt, week of stoom het dan
– Gebruik een stofvrije bodembedekking op stal
– Veeg de gangen niet als de paarden op stal staan. En al helemaal de bladblazer niet gebruiken
– Overleg met je dierenarts voor je een middel geeft
(Tekst: Tessa van Daalen, foto: Nikki de Kerf)
